‘Kürt böreği mi, küt böreği mi’ tartışması son buldu:

‘Kürt’, ‘küt’ ve ‘sade’ börek olarak üç farklı şekilde adlandırılan böreğin asıl isminin ne olduğu tartışmaları devam ederken, dedesi Osmanlı döneminde uncubaşı olan modacı Cemil İpekçi, bu böreğin İstanbul’da çalışan Bingöllü Kürt işçiler için ilk kez yapıldığını ve adının kesin bir şekilde ‘Kürt böreği’ olduğunu söyledi. İşte, Kürt böreği tarihçesi…

Küt böreği diyenlerin bazılarına göre, kat kat olduğu için, bazılarına göreyse küt küt kesildiği için ya da böreği yerken çıkan kütür kütür seslerden dolayı adı ‘küt böreği’.

Kürt böreği diyenlere göreyse, İstanbul’daki Kürt hamallar tarafından tüketildiği için adı ‘Kürt böreği’.

Hamurları tek tek ayrılıp kızartılan, altın sarısı rengi, iştah açıcı kokusu ve lezzetiyle severek tüketilen böreğin gerçek adı hususunda zaman zaman tartışmalar yaşanıyor.

KÜRT BÖREĞİ Mİ KÜT BÖREĞİ Mİ?

Türkiye’nin ünlü modacılarından Cemil İpekçi’nin büyük dedesi Mustafa Çeyrekgil, Osmanlı sarayının uncubaşısıydı. Sarayda undan yapılan yemekler ondan soruluyordu.

Uncubaşı Mustafa Çeyrekgil, saraydan gelen, “Yeter Mustafa gel İstanbul’a taşın” davetiyle Safranbolu’nun Yörük Köyü’nden ailesiyle birlikte İstanbul’a geldi. Mustafa Efendi’nin ‘Hasan’ ve ‘Hüseyin’ adında iki oğlu vardı. İstanbul’un Asya Yakası’ndaki Çubuklu semtinde bir köşk yapıp oraya yerleştiler.

Cemil İpekçi’nin aktardığına göre, dedesi Hasan Efendi Karaköy’de, kardeşi Hüseyin Bey de Sarıyer’de börek dükkanları açtı. Cemil İpekçi çocukluğunda o dükkanlara defalarca gitti. Ve bu sırada da defalarca Kürt böreği ismini duydu.

KÜRT BÖREĞİ İLK NE ZAMAN YAPILDI?

Independent Türkçe’ye 29 Mayıs 2019 tarihinde konuşan Cemil İpekçi, böreğin adının ‘Kürt böreği’ olduğunu dile getirerek şunları söyledi:

“Anlattığım tarih yaklaşık 140-150 yıl önce. Yani 1800’lü yılların sonları. Dedem Hasan Efendi’nin börek açtığı dönemlerde, Karaköy taraflarında bekar evleri vardı.

Doğu’dan gelen ve hamallık yaparak geçimini sağlayan Kürtler o bekar evlerinde kalırdı. Hasan Dedem, işe gitmek için sabah erken kalkan Kürt hamallara, diğer börekler pahalı olduğundan, kıyma ve peyniri olmayan ve tok tutmak için üzerine pudra şekeri dökülen daha ucuz bir börek çeşidi yapmış.”

Dedesine böreğin tarifini, eşi Ayşe Hatun’un verdiğini belirten Cemil İpekçi, Kürtlere ait bu tarz bir böreğin olmadığını söylüyor ama böreğin ucuz ve lezzetli olması nedeniyle o dönem Kürt hamallar için yapıldığını anlatıyor.

KÜRT BÖREĞİ NEREDEN GELİR, HANGİ YÖREYE AİT?

İstanbul’da börek salonu işleten Kadir Karatapan ise aileden börekçi. 70 yıldır bu işi yaptıklarını ve babadan oğula geçtiğini söylüyor.

Kadir Karatapan zaman zaman müşterilerinden isim konusunda itiraz geldiğini ve “Bunun ismi yanlış küt böreği demelisin” diyenler olduğunu aktarıyor.

Hem okuduğu kaynaklardan, hem de büyüklerinden ismi Kürt böreği olarak bildiklerini aktaran Kadir Karatapan, “Osmanlı döneminden günümüze kadar bu isim böyle bilinmiş ve bu şekilde tescillenmiştir. 1900’lü yılların başında Bingöllü Sarı Mehmet olarak bilinen kişi çalışmak için İstanbul’un yolunu tutuyor ve uzun süre Karaköy-Eminönü taraflarında hamallık yapıyor. Hamallıktan sıkılan ve arkadaşları tarafından Ringo Mehmet olarak da bilinen Sarı Mehmet iş arayışına giriyor. Hamur işinden anlayan Mehmet bugün Kürt böreği olarak bildiğimiz böreği yapıyor” ifade ediyor.

Kadir Karatapan’a göre böreğe ismini Sarı Mehmet’in hamal arkadaşları verdi ve isim bugüne kadar devam etti. Ünlü gurme Mehmet Yaşin de böreğin isminin Kürt böreği olarak bildiğini ifade ediyor.