Bingöl’ün gün yüzüne çıkarılan ilk kalesi olacak

Bingöl’ün tescilli 8 kalesinden biri olan Sebeterias Kalesi’nde kazı çalışmaları devam ederken, Sebeterias Bingöl’de gün yüzüne çıkarılacak ilk kale olacak.

Bingöl, zengin tarihi yapılara sahip olmasına rağmen, bugüne kadar yeterli düzeyde araştırma ve kazı çalışmaları yapılmadığı için tarihi yapılarının birçoğu ya yok oldu ya da toprak altında kaldı. Bingöl Merkez ve ilçelerinde birçok kale, höyük, yer altı şehri, mezarlık gibi yüzü aşkın tarihi yapı bulunuyor. Bu yapılardan biri olan Solhan İlçesi Murat Köyündeki Norik Höyük, Bingöl’de kazı çalışmaları yapılan ilk tarihi yapı oldu. Höyükte birçok tarihi eser gün yüzüne çıkarılırken, bu eserler Bingöl’de müze olmadığı için Elazığ Müze Müdürlüğüne götürüldü. Tarihi Norik Höyük ise, kazı çalışmalarının ardından baraj suları altında kaldı.

İKİNCİ KAZI SEBETERİAS’TA YAPILIYOR

Bingöl’de Norik Höyük’ten sonra ikinci kazı çalışmaları Genç Köprüsü yanında bulunan ve Urartular’dan kaldığı değerlendirilen Sebeterias Kalesi’nde yapılıyor. Elazığ Müze Müdürlüğü öncülüğünde yapılan kazı çalışmalarında, kalenin surları ortaya çıkmaya başladı. Tarihi kalenin gün yüzüne çıkarılmasıyla birlikte eski Genç Köprüsü ve Murat Nehri ile birlikte güzel bir görüntü ortaya çıkıyor. Kalede kazı çalışmalarının tamamlanmasıyla bölgenin turizm çekebileceği değerlendiriliyor.

-NEHİR KALEYİ AŞINDIRDI-

Kültür ve Turizm Müdürlüğü sitesinde, Sebeterias Kalesi ile ilgili şu bilgilere yer veriliyor; “Urartular zamanında yapılan bu kale, Murat Vadisi üzerinde Bingöl’e 18 km uzaklıktadır. Urartu Kralı Menuas’ın Bingöl yaylalarını elinde tutabilmek için yaptığı Bingöl’ün üç önemli kalesinden birisidir. Urartu Kralı Menuas zamanında Palu şehrine (Şimdiki Elazığ, Palu ilçesi) Şebeteriyaş denilmekteydi. Nitekim Genç ilçesinde bulunan Kral Kızı Kalesi ile hemen hemen aynı özelliklere sahiptir. Murat Çayı’nın ve köprüsünün kuzeybatısında bulunan bir yerleşme ve kaledir. Nehir hemen kalenin doğusundan akmakta olup kalenin 3’te 2’sini aşındırmıştır. Bu aşınmadan dolayı kulelerden birinin nehre düşmüş olduğu görülmektedir. Kalede yapı olarak birkaç duvar kalıntısı ile bu duvarlara ait moloz taşları bulunmaktadır. Tepenin kuzeyinden toprak alımı ve güneyindeki yol yapımı nedeniyle daha önce kuzey-güney doğrultusunda uzanan tepenin formu değişmiştir. Üzerinde kırmızı astarlı seramik parçalarına rastlanmaktadır. Evliya Çelebi seyahatnamesine göre burç ve kaleleri büyük taşlarla yapılmış olup beşgendir. Kale güney antitorosların çok zor aşıldığı Genç-Diyarbakır yolu üzerinde olup konumu nedeniyle Güneydoğu Anadolu’yu Doğu Anadolu’ya bağlayan geçit üzerindedir. Geçiş güzergâhı üzerinde yol güvenliğini sağlamak amaçlı küçük karakol tarzında inşa edilmiş uç kule mahiyetindedir.”

BİNGÖL’DE BULUNAN KALELER

Bingöl Sebeterias Kalesi dışında, Bingöl Merkez’de Bingöl Kalesi ve Gayt Kalesi, Genç İlçesi’nde Kral Kızı Kalesi, Kiğı İlçesi’nde Kiğı Kalesi, Karlıova’da Kaloşkan ve Zuhurtepe Kaleleri, Solhan’da Ginç Kalesi bulunuyor. Ginç Kalesi baraj suları altında kalırken, diğer kaleler toprak altında kalarak bir tepeden ibaret varlığını sürdürüyor. Kazı çalışmalarıyla bu kaleler de gün yüzüne çıkarılabilir. Ömer ŞANLI