Batı kaynaklarında Zazalar ve Zazaca

Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Zaza Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalında Doktora yapan Yılmaz Kanat, Batı kaynaklarında Zazalar ve Zazaca adlı kitabı çıktı.

Kanat, Kaleme aldığı Batı kaynaklarında Zazalar ve Zazaca kitabıyla ilgili yaptığı çalışmalar konusunda şu ifadelere yer verildi:  “Zaza halkı dilini 1899 yılına kadar yazılı hale getirmediği için Zazalar eliyle yazılmış Zazaca ve Zazalar hakkında tarihi kayıtlar ve belgeler bulunmamaktadır. Fakat Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde Avrupa’dan çeşitler amaçlar için Osmanlı ve Anadolu coğrafyasına gelen araştırmacılar, dilbilimciler, filologlar, etnologlar, antropologlar, akademisyenler, seyyahlar ve oryantalistler Zazalar ve Zazaca hakkında karanlık tarihsel dönemleri aydınlatacak kayıtlar yapmışlardır.

Bu kitabın yazılmasının en büyük nedenlerinden birisi de bu karanlık dönemleri aydınlığa çıkarmaktır. Kitabın Kapsamı

Kitap, Zazalar ve Zazaca hakkında yazılmış Batı kaynaklarını kapsamaktadır. Bu kaynaklar, dilbilimsel çalışmalar, gezi notları, tarih, kültür, antropoloji, etnoloji, din ve inanç ile ilgili çalışmalar, raporlar, bildiriler, arşivler ve gazetelerde yer alan yazılar, ansiklopedilerde yer alan bilgiler ve haritalardır. Kitabın Yapısı Kitap, altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde dilbilimsel çalışmalarda Zazalar ve Zazaca hakkında yazılmış kaynaklar incelenmektedir. İkinci bölümde gezi notlarında ve coğrafya dergilerinde Zazalar ve Zazaca hakkında yazılmış kaynaklar incelenmektedir.

Üçüncü bölümde tarih, kültür, antropoloji, etnoloji, din ve inanç ile ilgili çalışmalarda Zazalar ve Zazaca hakkında yazılmış kaynaklar incelenmektedir. Dördüncü bölümde raporlar, bildiriler, arşivler ve gazetelerde Zazalar ve Zazaca hakkında yazılmış kaynaklar incelenmektedir. Beşinci bölümde ansiklopedilerde Zazalar ve Zazaca hakkında yazılmış kaynaklar incelenmektedir.

Altıncı bölümde haritalarda Zazalar ve Zazaca hakkında yazılmış kaynaklar incelenmektedir.

Kitabın Önemi Bu kitap, Zazalar ve Zazaca hakkında yazılmış batı kaynaklarını bir araya getiren ilk kapsamlı çalışmadır. Kitap, Zazalar ve Zazaca hakkındaki bilgi birikiminin genişletilmesine ve Zazaların tarihinin ve kültürünün daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunacaktır. Yıllardır tartışma konusu olan Zazaların etnik-dilsel aidiyeti tarafsız bir göz olan Batı kaynakları tarafından nasıl görüldüğü açıklanmaya çalışılmıştır. Kitap, Zazalar Kürt müdür değil midir, Zazalar ayrı bir halk mıdır, Zazaca Kürtçenin bir lehçesi midir, yoksa Zazaca bağımsız bir dil midir sorularına net bir şekilde cevaplar barındırmaktadır.” Yılmaz Kanat kimdir? 1982 ylında Bingöl ili Solhan ilçesi Yenidal Köyüne bağlı Seydangölü Mezrasında doğdu. ilkokulu üçüncü sınıfa kadar Solhan Yatlı ilköğretim Bölge Okulunda okudu. Ardından ailesi Adana’ya göç ettiği için ilkokulu Adana’ da tamamladı. Ortaokul ve liseyi de Adana’da okudu.

2002- 2009 yılları arasında Anadolu Üniversitesinde İngilizce Ögretmenliği lisans bölümünü bitirdi. 2014-2019 yıllar arasında Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Zaza Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalında yüksek lisans yaptı. Şu anda aynı anabilim dalında doktora eğitimine devam etmektedir. 2011 yılında Hakkari Yüksekova’da başladığı İngilizce öğretmenliğine Adana ve Antalya’daki farklı okullarda devam etti. Șu anda İstanbul’da öğretmenlik mesleğine devam etmektedir. 2014-2015 yılları arasında Vengê Welatê Zazayan adlı beş sayılık Zazaca gazete çıkardı, 2015-2017 yılları arasıda Adana Zaza-Der yöneticiliği yaptı. Yüksekova Dilektaşı Köyü İlköğretim Okulu’nda üç yıl müdürlük yaptı. Evli ve üç kız çocuğu babasıdır.

Haber: Ahmet Boydaş