BİNGÖL DEPREME HAZIR MI?

Yedisu Fayı üzerinde olabilecek 7.2 büyüklüğündeki depremde, 600’den fazla yapının yıkılması, 3 binden fazla yapının ağır hasar alması öngörülüyor.

  PEKİ BİNGÖL BUNA HAZIR MI?…

İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü öncülüğünde yürütülen İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) ile ilgili kriz merkezinde toplantı yapıldı. İl Afet ve Acil Durum Müdürü M. Emin Boğatekin, Planlama, Zarar Azaltma ve İyileştirme Şube Müdür Vekili Abdullah Başak, Bingöl Üniversitesi Enerji, Çevre ve Doğal Afet Araştırmaları Merkezi Müdürü Dr. Kenan Akbayram ve Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü akademisyenlerinin katıldığı toplantıda, Bingöl’ün afetselliği ele alındı. Bingöl’de olası depremlerin minimize edilebilmesi için İRAP’ın en iyi şekilde değerlendirilmesi üzerinde durulurken, İl AFAD Müdürü M. Emin Boğatekin; kurumların birlikte hareket etmesiyle birçok problemin daha kolay bir şekilde çözülebileceğine inandıklarını söyledi.

IRAP NE DİYOR?

 Bingöl ile ilgili ‘İl Afet Risk Azaltma Planı’ 2021 yılın da hazırlandı. Planın hazırlanma amacı ile ilgili şu bilgilere yer verildi; “İlimizde yaşanabilecek her tür ve ölçekteki afet ve acil durumlara etkin müdahale için görev alacak kamu kurumları, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve gerçek kişileri kapsayacak şekilde Bingöl Afet Müdahale Planı (TAMP-Bingöl) hazırlanmıştır. İlde meydana gelecek afet ve acil durumlarda kamu hizmetlerinin düzenli, süratli, etkili, verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülebilmesi için bakanlıkların taşra teşkilatları görevlendirilmiştir. Dolayısıyla afet ve acil durumlarda kesintiye uğrayan hizmetlerin kısa sürede sürdürülebilirliğinin sağlanması, yerel düzey organizasyon ve koordinasyon gerektirdiğinden yerel düzey çalışma grupları oluşturulmuş ve her hizmet için ana çözüm ortağı kurumlar belirlenmiştir” denildi.

BİNGÖL’DE 7 ÖLÜMCÜL DEPREM YAŞANDI

Bingöl’de, 1934 yılından 2020 yılına kadar olan 86 yıllık dönemde 7 tane ölümcül deprem meydana gelirken, bu depremlerde 1569 kişi hayatını kaybetti. Bingöl’ün afet risk azaltma planında ver verilen bilgilere göre; Bingöl’de meydana gelen ölümcül depremlerin kronolojik sıralaması ve hayatını kaybeden kişi sayıları şöyle; –15 Aralık 1934 Bingöl Depremi: 12 kişi hayatını kaybetti (büyüklüğü 4.9) -19 Ağustos 1949 Karlıova Depremi: 450 kişi hayatını kaybetti (büyüklüğü 6.8) -4 Şubat 1950 Kiğı Depremi: 50 kişi hayatını kaybetti (büyüklüğü 4.6) -24 Eylül 1968 Bingöl-Elazığ Depremi: 2 kişi hayatını kaybetti (büyüklüğü 5.1) –22 Mayıs 1971 Bingöl Depremi: 878 kişi hayatını kaybetti (büyüklüğü 6.9)

–1 Mayıs 2003 Bingöl Depremi: 176 kişi hayatını kaybetti (büyüklüğü 6.4) -14 Haziran 2020 Karlıova Depremi: 1 kişi hayatını kaybetti (büyüklüğü 5.7)

BİNGÖL’DE TEHLİKE YÜKSEK

Bingöl genelinde deprem tehlikesinin yüksek olduğu belirtilen planda, deprem tehlike ve risk analizi konusunda şu bilgilere yer verildi; “Erzincan ile Karlıova arasında yer alan Yedisu fay parçasında 1784’te meydana gelen ve 5000 civarında can kaybına ve 90 km kadar yüzey kırığına neden olan depremden bu yana geçen 239 yılda önemli oranda bir gerilim boşalımı oluşmamıştır. Ancak son büyük depremin 1784’te olduğu, Kuzey Anadolu Fayı için de tekrarlanma aralıklarının da en fazla 250 yıl olduğu gözetilirse bölgedeki bu depremin önümüzdeki yıllar içerisinde olma olasılığından söz edilebilir.

Diğer yandan 2003 Sancak-Sudüğünü, 27 Ocak 2003 Pülümür ve 12 ve 14 Mart 2005 depremlerinin Yedisu fay parçası üzerindeki etkileri henüz tam olarak ortaya konmamıştır. Ancak sağ yanal atımlı faylardaki bir genel kural olarak gerilimin batıya transfer edildiği gözetilirse bu depremlerin Yedisu fay parçasındaki gerilimi arttırmış olabileceği düşünülmektedir. Deprem tehlike haritasında Bingöl ili için KAFZ ve DAFZ kesiştiği alanda olduğundan ilin tamamında tehlikenin yüksek olduğu görülmektedir. Bingöl il merkezi ve tüm ilçeleriyle birlikte birinci derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Ayrıca online harita üzerinde adres bazlı sorgulamalar da yapılabilmektedir.”

OLASI BİR DEPREMDE OLUŞABİLECEK KAYIPLAR

Yedisu fayı üzerinde yaşanabilecek olası 7.2 büyüklüğündeki depremin oluşturabileceği zarar hesaplandı. Buna göre, olası bir depremde yaklaşık olarak 600 yapının yıkılabileceği, 3 binin üzerinde yapıda da ağır hasar oluşabileceği belirtildi.

 İMAR PLANLARI TARIM ALANLARINA DOĞRU KAYDI

 Risk azaltma planında, Bingöl’deki eksiklikler şöyle sıralandı; “İlimizde mikro bölgeleme haritalarının bulunmayışı, bina envanter bilgisinin bulunmaması, kurumlarda yeterli teknik personel bulunmaması, üniversitede yapılan çalışmalara maddi desteğin verilmemesi, imar barışı ile denetimsiz yapılara tapu verilmiş olması, ilimizin zeminin ve yapı stokunun herhangi bir deprem olması halinde nasıl davranacağının bilinmiyor olması, merkezde, ilçelerde ve köylerde denetimsiz yapıların varlığı, kentsel dönüşüm projelerinde gerek mülkiyet dokusu gerek vatandaşlar ile çıkan anlaşmazlıklara bağlı olarak projelerde aksaklıkların olması, deprem yönetmeliğine uygun yapıların yapılmaması ve yönetmeliğin yanlış yorumlanması, ilimizde belediyede ve il özel idarede CBS birimin olmaması, jeolojik açıdan yerleşime uygun olmayan alanların imara açılması, yapı denetimin yetersiz olması, imar planlarının tarım alanlarına doğru kayması, yapıların imara uygun yapılmaması, bina performans değerlerini gösteren çalışmaların yapılmamış olması, zemin ölçümü için kurumlarda ekipman bulunmaması, kamu kurumları arası bilgi akışının zayıf olması, sismik network olmaması, afete maruz bölge sınırları içerisinde bulunan yapıların sosyolojik problemlerden dolayı yıkılamaması ilimizin zayıf yanlarıdır.”

Bingöl fay hattı nereden geçiyor?

Bingöl’ün Karlıova İlçesinde başlayan Kuzey Anadolu Fay Hattı ile yine aynı noktada kesişen Doğu Anadolu Fay Hattı mevcuttur. Bingöl’ün, Kuzey Anadolu fayı ile Doğu Anadolu fayının kesiştiği bir alanda bulunduğunu söyleyen Bingöl Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölüm Başkanı Yardımcı Doçent Doktor Vedat Avcı, “Bu Aktif faylara bağlı olarak Bingöl, ülkemizde deprem üretme potansiyelinin yüksek olduğu alanlardan biri. Çünkü kuzeyden, kuzey Anadolu fayı geçiyor. Ayrıca il merkezinden Karlıova’ya kadar devam eden doğu Anadolu fayı geçiyor. 2 fay hattı ve de Varto fayını da eklersek 3 fay hattı Bingöl ilinde kesişiyor. Bu faylara paralel olarak gelişmiş 2’inci faylarda var.” diye konuştu.

Ömer ŞANLI/ Bingölkenthaber