Bingöl’ün Zemini Deprem’e Dayanıklı mı?

Mimar ve Yapı Denetim Firması Yetkilisi Murat Vergi açıkladı: ‘Bingöl’ün zemini hemen hemen her yerde aynı. Zemin sınıfı en kötü zemin sınıfı diyeceğimiz Z/C ve Z/D sınıfı. En iyi zemin Z/A sınıfı, o da sadece Yenimahalle’nin dağlık kesimlerinde var. Aşağı inildikçe zayıflıyor. Ovadan uzak durmak lazım. Dağlık kesime doğru imarın açılması lazım’

“Bingöl Depreme Hazır Mı?” başlıklı X Space canlı yayın programına konuk olan Mimar ve Yapı Denetim Firması Yetkilisi Murat Vergi, program moderatörleri Yunus Budak ve Ahmet Boydaş‘ın yapı denetim firmalarının iş ve işlemlerinin yanı sıra Bingöl’deki riski yapılar ve zemin durumlarına yönelik sorularını yanıtladı.

İşte Murat Vergi’nin açıklamalarında öne çıkan başlıklar ve dikkat çeken sözleri…

YAPI DENETİM ÖNCESİ VE SONRASI….

Yapı denetim, 1 Ocak 2011 tarihi itibariyle Bingöl’de uygulanmaya başladı. Bu tarihten önce inşa edilen yapılarda maalesef hazır beton yok, demir numunelerinin incelenmesi yok, numune alımı, kırımı ve testi yoktu. 2011’den sonra Türkiye’deki yapı denetim sisteminin statik bakımından en iyi işlediği il Bingöl’dür. Bingöl’ün müteahhitleri de mühendisleri de 30 yılda bir büyük bir deprem görüldüğü için çok duyarlı davranıyorlar.

ÇARŞI MERKEZİNDE CİDDİ SIKINTI VAR

Bingöl çarşı merkezinde yapı denetim görmeyen çok fazla eski yapılar mevcut. Bunların dönüştürülmesi lazım fakat miras olarak kalan yapılar mülk sahiplerinin anlaşmazlığı nedeniyle yenilenemiyor. Yapı stoku çarşı merkezinde yenilenemediği için buralarda çok ciddi bir sıkıntımız var. Eski Belediye binasını hepimiz biliyoruz. Neredeyse depreme gerek kalmaksızın kendiliğinden yıkılacak ama halen içinde işletmeler bulunuyor, halen insanlar yaşıyor. Bunun gibi yüzlerce bina var merkezde. Maden Sokak’ta deprem anında sokakta yürüyenlerin dahi kurtulma imkânı olmayabilir. Çok ciddi sıkıntı var. Önden bakınca 5 kat, arkadan bakınca 8 katlı binalar var. Hepsi fay hatlarının üzerinde. Çok riskli ve ne yazık ki halen insanlarımız içinde yaşıyor.

İMAR DAĞLARA DOĞRU AÇILMALI

Zemin hususunda şunu söyleyebiliriz ki, Bingöl Belediyesi şehrin zemin haritasını çıkarıyor. Maraş depremi sonrası bölgede gördük ki, yükseklere çıkıldıkça zemin iyileşiyor. Ovadan uzak durmak lazım. Dağlık kesime doğru imarın açılması lazım.

Yine 2023 Şubat depremi sonrası bölgedeki incelemelerimizde gördük ki, yapı denetim görüp yıkılan yapıların oranı yüzde 0,01 düzeyinde. Anlaşılıyor ki, denetimin önemi çok büyük. Yapı stokumuz bakımından yüzde 75 civarında Bingöl’ün kendisini yenilediğini söyleyebiliriz. Kırsalda ise yerinde dönüşümle yenileniyor, her tarafta inşaatlar yükseliyor.

BİNGÖL’ÜN ZEMİNİ NASIL?

Kültür Mahallesiyle ilgili çok konuşulan bir durum var. Bingöl’ün zemini hemen hemen her yerde aynı. Zemin sınıfı en kötü zemin sınıfı diyeceğimiz Z/C ve Z/D. Bu Kültür Mahallesi’ne has bir durum değil. En iyi zemin Z/A sınıfı. Bingöl’de sadece Yenimahalle’nin dağlık kesimlerinde var. Aşağı inildikçe zayıflıyor.

DOĞRU TEKNİKLE BATAKLIKTA DA BİNA DİKİLİR!

Zemin sınıfımız kötü olabilir ama doğru teknikle inşa ettiğimizde istersek bataklığa yapalım. Fark etmiyor. Doğru inşa edilirse hiçbir sıkıntı olmaz. Zemin iyileştirilir, fore kazık, serme sıkıştırması, radyanın kalınlaştırılması gibi birçok teknik var ve bunlar uygulandığını taktirde sorun olmaz. Yeter ki tekniğine ve zemin şartlarına uygun inşa edilsin.

KAT SAYISI ÖNEMLİ Mİ?

Kat sayısının bir önemi yok. Deprem yönetmeliğine uygun yapın, isterseniz 20-30 kat olsun. Burada iş sadece yapı denetime veya mühendise düşmüyor. Sulamasını yapan işçiye de görev düşüyor. Sulanmayan bir beton, isterseniz çelikten yapın, hiçbir önem arz etmiyor.