Alman üniversiteleri her yıl en iyi üniversiteler listelerinde yer alırken, verdikleri ücretsiz eğitimle ayrıcalıklı bir yere sahip. Peki, Almanya’daki üniversite eğitimi nasıl, avantajları neler, hangi şartları var, kabul için neler gerekiyor?

BURAK AYDIN 02 Şubat 2022 DÜNYA

Uluslararası veriler ve derecelendirme kuruluşlarının her yıl yaptığı değerlendirmelerde Alman üniversiteleri hep üst sıralarda yer alıyor. Dünyanın en iyi yüksek öğrenim kurumları arasında gösterilen bu üniversitelerin denkliği tüm dünyaca tanınıyor. Ayrıca, dünya iş pazarında aranma bakımından mezunları rakiplerine göre ön sıralara bulunuyor. Daha da önemlisi, her biri kendi sektöründe lider olan ve dünyanın dört bir yanına dağılmış devasa Alman firmaları özellikle bu ülkede üniversite eğitimi almış kişileri tercih ediyor.

Yüksek teknolojik standart ile geleneksel Alman disiplininin buluştuğu Avrupa’nın en köklü ve eski üniversiteleri bir taraftan üst düzey akademik program sunarken diğer taraftan uygulama odaklı bir eğitim veriyor.

DÜNYANIN EN İYİ ÜNİVERSİTELERİNDE ÜCRETSİZ EĞİTİM

Almanya’nın en büyük avantajlarından biri de üniversitelerin ücretsiz oluşu. Dünya ortalamasının çok üzerinde bir kaliteye sahip böylesi bir eğitimi ücretsiz sunan başka bir ülke bulunmuyor. Bu yönüyle, yüksek eğitim kalitesi sunan diğer ülkelerden farklı olarak Almanya eğitimin bir ticaret aracı olarak kullanılmasından yana değil.

Almanya’da üniversitelerde sadece sömestr katkı payı adında üniversiteden üniversiteye değişen her bir sömestr için 200 ile 350 Euro arasında değişen bir ücret alınıyor. Bunu üniversite ücreti olarak düşünmemek gerekir. Çünkü üniversiteler almış oldukları bu meblağın çok büyük bir kısmını ulaşım şirketlerine ödemek suretiyle öğrencilerine ücretsiz ulaşım sağlıyor. Sömestr bileti ile öğrenci bulunduğu eyaletteki tüm şehir içi ve şehir dışı seyahatlerini ücretsiz olarak gerçekleştirebildiği gibi, hafta içi 19:00’dan sonra hafta sonları ise tüm gün yanlarında bir kişiyi ücretsiz olarak taşıma hakkına sahip oluyorlar.

400 ÜNİVERSİTE, 17 BİN BÖLÜMDE LİSANS, MASTIR VE DOKTORA SEÇENEĞİ

Yaklaşık 400 üniversite ve bu üniversitelere bağlı 17 bin bölüm seçeneği ile inanılmaz bir profesyonelliğe sahip Almanya bu konuda da dünyanın bir numaralı ülkesi konumunda. Öğrencilerin bu ülkede ilgi alanlarına uygun bir bölüm bulamamaları neredeyse imkânsız. Özellikle mühendislik, tıp ve eczacılık alanında Alman devletinin eğitime yaptığı devasa yatırımlar ve Mercedes, BMW, Audi, Siemens, Bayer gibi kendi sektöründe lider konumda bulunan daha yüzlerce özel kuruluşların sponsorluğuyla eğitimin hemen her alanında zirvedeki yerini koruyor.

EĞİTİM ALIRKEN ÇALIŞMA İMKANI

Yurtdışı eğitim danışmanı Ahmet Yunus’un verdiği bilgiye göre; Alman kanunlarına göre yabancı öğrenciler part time çalışma imkanına sahip olup haftada 20 saate kadar ya da bir yılda 120 tam güne kadar çalışma imkanına sahipler. Bu ülkede yabancı öğrencilerin yaklaşık yüzde 60’ı çalışarak eğitim hayatlarına devam etmek suretiyle ailelerinden herhangi bir destek almadan yaşamlarını sürdürüyor. Ancak dil eğitimi sırasında öğrencilerin bu haktan faydalanma imkanı bulunmamakla beraber, Türk öğrenciler için bir ayrıcalık yapılarak öğrenci vizesi verilirken aynı zamanda resmi tatil günlerinde de çalışma izni de veriliyor. Bu arada iş cenneti olan Almanya’da ilgi ve yeteneğinize uygun iş bulmamanız mümkün değil.

GELECEK BEKLENTİSİ

Almanya’dan alınacak mezuniyet derecesi, dünya çapında oldukça değerli ve saygı. Bu üniversitelerden mezun olan kişiler global olarak iş dünyasında yüksek derecede kabul görmenin keyfini yaşıyorlar. Mezuniyetin ve kaliteli eğitimin verdiği yüksek kredi nedeniyle mezunlar çok cazip iş teklifleriyle karşı karşıya kalıyor, meslektaşlarından çok daha yüksek maaşlarla çalışabiliyorlar. Kısacası Almanya eğitimi, her alanda mezunlarına yüksek maaşlı ve kaliteli iş imkanları sağlıyor.

YENİ BİR DİL ÖĞRENME İMKÂNI

Almanya’nın dünyanın en güçlü ekonomilerinden biri olmasıyla doğru orantılı olarak Almanca da Avrupa kıtasında en çok konuşulan ana dil konumunda. Alman firmaları da alanlarında dünya liderleri olup tüm dünyada geniş bir şube ağına sahip. Dolayısıyla Almanca dilini kullanabilme yeteneği insanlara dünyanın her tarafında çalışabilme imkanını sunuyor.

FARKLI KÜLTÜRLERLE TANIŞMA VE BİR ARADA YAŞAMA ŞANSI

Günümüzde Almanya gerek eğitim alanında gerekse çalışma alanında dünyanın her tarafından gelen ulusların bir arada yaşamasına olanak sağlayan bir ülke. Ülkede çok çeşitli kültürler uyum içerisinde bir arada yaşama ve birbirini tanıma imkânı bulmuş durumda. Dolayısıyla dünyanın dört bir yanından gelen insanlarla tanışma gelenek ve alışkanlıklarını tanıma onları ülkelerinde ziyaret etme ya da kendi ülkenizde misafir etme imkanına sahip oluyorsunuz.

ZENGİN BİR KÜLTÜR VE TARİH MİRASI

Almanya çok eski ve zengin bir kültür ve tarihi mirasa sahip. Bu zenginliğin izleri ülkenin dört bir yanına dağılmış durumda. Bu ülke önemli tarihi süreçlerde ve dolayısıyla insanlık tarihinde ana roller oynayarak eşsiz katkılarda bulunduğu gibi tarihi, kültürel ve bilimsel derin izler de bırakmıştır. Bu yüzden Almanya’da eğitim öğrencilere bu tarihi ve kültürel değerlerin izlerini içeren değerli mekanları ziyaret imkânı verecek, unutulmayacak hatıralara ilişkin muhteşem hikayelere canlı haliyle ulaşma şansı da veriyor.

YURT SORUNU YOK: KARŞILANABİLİR YAŞAM MALİYETİ

Almanya’da yaşam maliyeti oldukça makul. Kişiler maddi durumlarına uygun bir şekilde önceki yaşam tarzlarını çok rahat bir şekilde sürdürebilmek imkanına sahip. Örneğin kişi şehrine göre 300 Euro’dan başlayan özel ev tutma imkanına sahip olduğu gibi, ortalama 200 Euro’ya ortak yaşam alanlarına sahip tek kişilik öğrenci yurtlarından daha ucuz ya da daha pahalı öğrenci evlerine kadar çok çeşitli alternatife sahip.

ÖĞRENCİ VİZESİ İLE AVRUPA SEYAHATİ

Almanya için alınacak öğrenci vizesi ve oturum izni öğrencilere Schengen bölgesinde herhangi bir izne ya da vizeye gerek olmaksızın seyahat imkanı veriyor. Schengen Bölgesi, Lüksemburg’un Schengen kasabasında 1985 yılında imzalanan Schengen Antlaşmasını uygulayan yirmi beş Avrupa ülkesinin topraklarını kapsıyor. Schengen bölgesi, alan içinde ve dışında seyahat edenler için sınır kontrolleri ile uluslararası seyahat edenler için tek bir devlet gibi ancak herhangi bir iç sınır kontrolü olmadan çalışıyor. İki Avrupa Birliği (AB) üyesi devletler (İrlanda) istisna olarak kendi istekleri ile Schengen alanına katılmak istemediler. Schengen Bölgesi şu anda 400 milyon nüfusu ve 4.312.099 kilometrekare bir alanı kapsıyor.

HANGİ ÜNİVERSİTENİN HANGİ BÖLÜMÜNDE EĞİTİM GÖRMELİYİM?

Öncelikle ilgi alanınıza ve yeteneklerinize uygun olarak üniversite seçimi yapmanız ve bu üniversitede okuyacağınız bölümü belirlemeniz gerekiyor. Hayatın hangi kesiminde yer almak istediğiniz ve yetenekleriniz rotanızı çizmenize yardımcı olacaktır. Gerisi kolay çünkü 17 bin bölüm arasından muhakkak yeteneklerinize ve gelecek planlarınıza uygun bir bölüm çıkacaktır. Şu link aracılığıyla Almanya’daki tüm üniversite ve bu üniversitelerdeki bölümlere ulaşabilirsiniz.

Ayrıca bu üniversitelere ait bölümlerin en çok itibar edilen iki ayrı ranking kuruluşunun istatistiklerine göre dünya çapındaki sıralamalarına şuradan ve şu linklerden ulaşabilirsiniz.

SEÇİLEN ÜNİVERSİTE VE BÖLÜMÜN ŞARTLARINI TAŞIYIP TAŞIMADIĞIMI NASIL ANLARIM?

Tercih yapıldıktan sonra bu üniversite ve bölümün öngördüğü şartlara uygun olup olmadığınız ve istenilen belgeleri karşılayıp karşılamadığınızı belirlemeniz gerekiyor. Almanya’da genelde benzer şartlar aranıp hemen hemen aynı belgeler istenilmekle beraber, şartlar üniversiteden üniversiteye değişebilmektedir. Söz konusu gereklilik ve belgelerin neler olduğu konusunda en garanti yöntem ilgili üniversitenin web sayfasını inceleyip burada yazan şartlara uygun hazırlık yapmaktır. Bu arada, her ne kadar sıfır dil bilgisiyle vize talebi reddedilmekteyse de, öğrenci vizesi için gerekli olan ve olmazsa olmaz konumunda bulunan üniversite kabul belgesi bazı üniversitelerce sıfır dil bilgisine rağmen verilmektedir.

KABUL İÇİN BAŞVURUYU NASIL YAPARIM?

Eğitim görmek istediğiniz üniversitenin gereklilik ve şartlarını karşıladıktan sonra sıra üniversiteden kabul almaya geliyor. Almanya’da üniversite başvuruları kış ve yaz dönemi olmak üzere yılda iki dönem yapılmaktadır. Kış dönemi başvuruları Ocak 15’e kadar, yaz dönemi başvuruları ise Temmuz 15’e kadar yapılmaktadır. Sayıları az olmasına rağmen bu iki tarih dışında başvuruları devam eden üniversiteler de bulunuyor. Almanya’da üniversite başvuruları iki ayrı yöntemle yapılıyor. Bunlardan birisi uni-assist isimli bir kuruluşun sizin belgelerinizi inceleyip Almanya’da üniversite eğitimi görme yeterliliğinizi onayladıktan sonra bahsi geçen belgeleri eğitim görmek istediğiniz üniversiteye göndermesi, akabinde üniversitenin sizle direk irtibata geçip talebinizi ret ya da kabul şeklinde sonuçlandırmasıdır. Üniversitelerin çok büyük bir kısmı neredeyse tamamına yakını uni-assist’le anlaşmalı olup direk başvuru kabul etmemekte ve belgelerin incelenmesi işini uni-assist’e bırakmaktadırlar. Diğer yöntem ise direk üniversiteye başvuru yapmaktır. Bu yöntemi az sayıda üniversite kullanmaktadır. Bu iki yönteme bir üçüncüsünü ekleyecek olursak o da önce üni-assist’e başvuru yapıp Bayerische Formula (Bavyera Formülü) ile Türkiye’den üniversiteye yerleşirken aldığınız üniversite yerleşme puanının Almanya not sistemine dönüştürülmesi, belgelerinizin yeterliliğinin ve gerçekliğinin incelenmesi gibi işlemler yapıldıktan sonra yani ön inceleme belgesi oluşturulduktan sonra uni-assist’in onay vermesi halinde üniversiteye adayın kendisinin üniversiteye başvuru yapması şeklindedir. Bu yolun birinci yöntemden farkı birinci yöntemde belgeleriniz incelendikten sonra yeterli olduğu görülmüşse üniversiteden haber beklersiniz ancak bu üçüncü yolda doğrudan uni-assist belgelerinizi üniversiteye göndermesine rağmen sizin bir de üniversiteye başvuru yapmanız gerekir.

Uni-assist belgelerinizin hem elektronik ortamda hem de fiziki olarak gönderilmesini isterken, üniversitelere doğrudan yapılacak başvurularda bazı üniversiteler uni-assist gibi hem elektronik hem de fiziki olarak belgeleri ister bazıları da örneğin RWTH Aachen Üniversitesi gibi sadece elektronik ortamda belgelerinizi ister. (Pandemi döneminde Uni-assist dahil bir çok üniversite belgeleri dijital olarak isteyip incelemektedir.)

Bu arada ne kadar erken başvuru yapılırsa o kadar çok avantajı bulunmaktadır. Eksik ya da geçersiz bir belge nedeni ile söz konusu problemin giderilmesi istendiğinde son başvuru günü geçirilmeden bu eksikliğin giderilmesi bakımından erken başvuru hayati önem arz etmektedir. Ayrıca bazı üniversitelerin dil kursları başvuru tarihlerine öncelik vererek kontenjanlarını doldurmaktadırlar. Yine öğrenci vizesi mülakat tarihinden itibaren 4 ila 6 hafta arası geçecek bir süre içerisinde çıktığı için kabulün erken alınıp eğitim dönemi başlamadan öğrenci vizesinin zamanında alınması önemlidir. Bu ve benzeri nedenlerle en az 3 ay öncesinden kabul için başvuru yapılmasını öneriyoruz.

ALMANCA BİLGİSİNE SAHİP OLMAM GEREKİYOR MU?

Üniversitedeki başarınız çok büyük oranda Almanca diline hakimiyetinize bağlı olduğundan hiç vakit kaybetmeden Almanca öğrenmeye başlamanız gerekiyor. 2016 yılından önce neredeyse sıfır Almanca bilgisiyle Almanya’ya gidilebilmekteyken maalesef ülkemizdeki son gelişmeler nedeniyle sıfır Almanca bilgisiyle görüşmeye giden neredeyse herkesin vize başvuruları reddedilmekte ve Goethe Enstitüsü, ÖSD, Telc ve Ondaf tarafından yapılacak sınav neticesinde en az A2 seviyesinde Almanca isteniyor. Ancak konsolosluk yetkilileri özellikle başvuranın yaşı, üniversite sınavından sonra eğitimine devam edip etmediği ve başarı durumu gibi kriterlerden yola çıkarak adayın üniversite eğitimi alma iradesi olup olmadığı konusunda net kanaate sahip olmamaları halindeB1 seviyesinde sertifika isteyebilmektedir. Önemli bir not: A2 dil belgesine sahip olmasına rağmen vize talebi reddedilenler de bulunmaktadır. Bu nedenle bu red kapısının kapatılması için B1 seviyesinde dil belgesi alınmasında fayda bulunmaktadır.

EKONOMİK YETERLİLİĞİMİ NASIL İSPAT EDEBİLİRİM?

Vize görüşmesinde en önemli konulardan birisi de Almanya’da geçiminizi nasıl sağlayacağınız hususudur. Ekonomik yeterliliğinizi belgelendirmenin iki yolu bulunmaktadır. Bunlardan birisi bloke hesap oluşturmak bir diğeri ise Almanya’da garantör bulmaktır. Bloke hesap 2019 verilerine göre en az 10.332 Euro olması gerekmektedir. Bloke hesap ile Almanya’daki bir yıllık yaşantınızı garanti altına almış oluyorsunuz ve hesaptan her ay 861 Euro serbest bırakılarak sizin kullanımınıza sunulmaktadır. Bir diğer yeterlilik ispat yöntemi ise Almanya’da oturumu olan birisini garantör olarak göstermektir. Ancak ne var ki herkes garantör olamamaktadır. Garantör olmak için resmi makamlarca öngörülen gelir seviyesine sahip olmak gerekiyor. Söz konusu gelir seviyesi garantör olacak kişinin evli olup olmaması, evli ise çocuğunun olup olmaması ve çocuk sayısına göre değişiyor.

ÖĞRENCİ VİZESİ NASIL OLUYOR?

Almanya’da üniversite eğitimi alabilmenin en önemli şartlarından birisi de öğrenci vizesi almak suretiyle oturum iznine sahip olmaktır. Yukarıda da bahsedildiği üzere vize 4 ila 6 hafta arası bir süre içerisinde çıkmaktadır. Dolayısıyla başvurulan eğitim döneminin başlangıcına yetişilecek şekilde bir program yapılması gerekmektedir. Öğrenci vizesi alımında özellikle lisans eğitimi için birinci sırada yaş faktörü önemli olmaktadır. Vize ret yada kabulünde en önemli kriter ve en çok aranan unsur kişinin eğitim almak amacıyla mı yoksa başka bir amaç için mi Almanya’ya gitmek istiyor. Dolayısıyla eğitim amaçlı vize istendiği hususunun mümkün olan her vasıtayla ispatı gereklidir. Eğitim maksatlı başvuru yapıldığının en önemli kıstaslarından biri hiç kuşkusuz adayın yaşı, lise eğitiminden sonra ara verip vermediği, başarı durumu gibi kıstaslar da önemli rol oynamaktadır. Ayrıca vize alınırken dikkat edilmesi gereken diğer bir konuda en az bir ay öncesinden randevu almak gerekiyor (İzmir için en az 3 ay öncesinden randevu işlemlerini başlatmanızı tavsiye ederiz). Özellikle yaz dönemi başvuru sayısı çok olduğu için randevular çok ileri tarihlere verilebiliyor. Bu arada öğrenci vizesi için ödenecek harçlar konsoloslukta ödenmektedir. Ancak almış olduğumuz duyumlar neticesi bir kısım dolandırıcıların kendilerini vize randevularını almada aracı kurum olarak tanıtıp insanları dolandırdığını öğrenmiş bulunmaktayız. Bu yüzden peşin vize harcı isteyenlere itibar etmeyip harcı görüşme yapacağınız gün konsolosluğa ödeyeceğiniz hususunu unutmayın.

Yine, vize dosyasını eksiksiz olarak hazırlayıp görüşmeye gitmek önemli. Dosyada en önemli belgelerin başında maddi yeterliliği ispata yarayan yukarıda bahsettiğimiz belgeler, seyahat sağlık sigortası, pasaport ve eğitim durumunu ispata yarayan belgeler gelmektedir. Sağlık sigortası konusu özellik arz eden bir konu olduğundan onu başka bir makalemizde ele alarak burada size genel bilgiler vererek yazıyı uzatmadan genel olarak bilgilenmenizi amaçladık.

ÖĞRENCİ OLARAK ALMANYA’DA KALACAK YER BULABİLİR MİYİM?

Vizenizi aldınız şimdi sıra kalacak yerin bulunmasına geldi. Bu Ülkede yaklaşık 200 Euro’dan başlayan fiyatlarda kalacak ortak öğrenci evi ya da öğrenci yurdu bulabilirsiniz. İki tür yerde kalabilirsiniz birincisi ekonomik olan öğrencilerin ortak kullanım alanlarının yer aldığı yurt veya öğrenci evleri, diğeri ise mali durumunuzla doğru orantılı kendinize özel kiralamış olduğunuz daire ve evler.

DAAD tarafından yapılan bir araştırma neticesinde öğrencilerin %10’u öğrenci yurtlarında kalırken, %29’u bir evi paylaşıyor. %17 si de tek başına bir evde kalıyor. Yine aynı kaynağa göre öğrenci yurtlarında kalanların %40’ı yabancı öğrencilerden oluşmaktadır. Geri kalan yabancı öğrencilerin %60’ı ise öğrenci yurdu hariç özel yerlerde kalıyor. Mevcut öğrenci yurtları talebi karşılayamadığından çok çabuk bir şekilde dolmaktadır.

Yurdunuz çıkana kadar ya da bir öğrenci evine yerleşene veyahut bir daire kiralayana kadar geçici olarak öğrencilere hizmet veren ucuz otellerde, düşük ücretli pansiyon ve konuk evlerinde, düşük bir aidatla üye olabileceğiniz International YouthHostel Federation’a ait pansiyonlarda, uygun ücretli olması ile meşhur tek odalı BadandBreakfast (B&B)’larda kalabilirsiniz. Bu tür yerlere ilişkin bilgileri on-line olarak, sosyal medyadan ya da eğitim göreceğiniz üniversitenin International Office’lerinden elde edebilirsiniz.

Burada bir kez daha hatırlatmakta fayda var, eğer öğrenci yurdunda kalmak istiyorsanız üniversiteden kabul belgesi gelir gelmez yurt başvurusunu yapmanız gerekiyor.

ÜNİVERSİTE KAYDI NASIL YAPILIYOR?

Son aşama ise kabul mektubunda yazılan belgelerle birlikte International Office’de üniversite kaydınızı yaptırmanızdır. Ufak tefek farklar bulunmakla beraber istenen belgeler pasaport, vesikalık fotoğraf, vize veya oturum izni, başvuru formu, diploma ve sınav sonuç belgeleri, kabul mektubu, Almanya’da sağlık sigortanızın olduğuna ilişkin belge, üniversite harcını ödediğinize dair belge şeklindedir.